Mal paylaşımı davaları, boşanma süreçlerinin en karmaşık ve stresli kısımlarından biridir. Bu süreçte eşler arasında evlilik boyunca edinilmiş malların hukuka uygun olarak nasıl paylaştırılacağına karar verilir. Sürecin taraflar açısından hakkaniyetli şekilde ilerleyebilmesi için tarafların öncelikle yasal haklarını ve sürecin nasıl işlediğini bilmesi büyük önem taşır. Türkiye’de mal paylaşımı, Medeni Kanun kapsamında belirlenmiş yasal rejimlere göre yapılır ve bu rejimler eşlerin evlilik süresince edindikleri varlıkları nasıl pay edeceklerine dair net kurallar içermektedir. Davaların uzamaması ve sorunsuz sonuçlanması için eşlerin süreci iyi bilmesi, profesyonel destek alması ve uzlaşmaya açık olması önemlidir.
Mal Paylaşımı Davası Nedir ve Ne Zaman Açılır?
Mal paylaşımı davası, eşlerin boşanma kararı aldıktan sonra, evlilik birliği süresince elde edilen mal varlıklarının, yasal rejime göre paylaştırılmasını sağlamak amacıyla açılan dava türüdür. Bu dava boşanma davası ile birlikte açılabileceği gibi boşanma kararı kesinleştikten sonra da ayrı bir dava olarak açılabilir. Genellikle taraflar boşanmanın getirdiği duygusal stresle birlikte hızlı hareket etmek isteyebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, mal paylaşımı davasının açılması için boşanma kararının kesinleşmiş olması gerekmektedir. Boşanma kararı kesinleşmeden yapılan mal paylaşımı başvuruları mahkemece reddedilecektir. Bu nedenle, dava açmak için mahkeme kararının kesinleşmesini beklemek en doğru adımdır.
Dava Açma Zamanı: Boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Bu süre geçtikten sonra açılan davalar zaman aşımına uğrayacaktır.
Yetkili Mahkeme: Genellikle eşlerin son altı ay içinde birlikte yaşadıkları yerde bulunan aile mahkemeleri yetkilidir. Ancak istisnai durumlarda başka mahkemeler de yetkili olabilir.
Mal Paylaşımında Hangi Mallar Dahildir ve Dahil Edilmeyen Mallar Hangileridir?
Mal paylaşımı sürecinde eşler arasında paylaştırılacak mallar, evlilik birliği içinde edinilen mallardır. Bunlara örnek olarak evlilik sürecinde alınan gayrimenkuller, arabalar, banka hesapları ve yatırımlar dahildir. Bu mallar “edinilmiş mal” olarak kabul edilir ve paylaşım konusu olur. Ancak eşlerin evlilik öncesinde sahip oldukları kişisel mallar, miras yoluyla veya bağışlama suretiyle edinilen mallar, manevi tazminatlar, kişisel eşyalar ve evlilik öncesinde sahip olunan mülklerin getirileri gibi kalemler paylaşım dışıdır ve “kişisel mal” olarak kabul edilir. Bu kişisel mallar, diğer eş tarafından talep edilemez.
Paylaşıma Dahil Olan Mallar:
Evlilik sürecinde alınan konutlar, arsalar ve iş yerleri.
Bankalarda birikmiş mevduat, yatırım hesapları ve hisse senetleri.
Evlilik süresince edinilmiş taşıt araçları ve değerli eşyalar.
Paylaşıma Dahil Edilmeyen Mallar:
Evlilik öncesinde sahip olunan mülkler ve değerler.
Miras veya bağışlama yoluyla edinilen varlıklar.
Manevi tazminatlar ve kişisel kullanım için olan eşyalar (giyim eşyası, mücevherat vb.).
Mal Rejimleri ve Uygulamada En Çok Kullanılan Rejim: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Türk Medeni Kanunu’na göre evliliklerde çeşitli mal rejimleri uygulanabilir ancak eşler herhangi bir mal rejimi seçmediği takdirde varsayılan rejim, edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejime göre, eşler evlilik sürecinde elde edilen mallar üzerinde eşit haklara sahiptir. Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşler, evlilik birliği içerisinde kazandıkları malları ortak olarak elde etmiş sayılırlar. Bu rejimde, mal rejiminin sona ermesiyle birlikte eşler, edinilmiş malların değerleri üzerinde eşit hakka sahip olurlar. Eğer eşlerden biri, diğer eşin malları üzerinde katkısı olduğunu iddia ederse, katkı payı alacağı davası açarak bunu mahkemeye taşıyabilir.
Mal Rejimlerinin Türleri:
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Mal Ayrılığı Rejimi
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
Mal Ortaklığı Rejimi
Mal Paylaşımı Davalarında Süreç ve Adımlar Nelerdir?
Mal paylaşımı davalarında ilk olarak taraflar, mahkemeye malların listesi ve değerleri ile ilgili ayrıntılı bilgi sunar. Mahkeme, delilleri inceleyerek uzman bilirkişilere değer tespiti için görevlendirme yapar. Tarafların sunduğu belgeler, tanık ifadeleri, tapu kayıtları, banka hesap hareketleri gibi birçok unsur titizlikle incelenir. Bilirkişi raporu doğrultusunda malların değerleri belirlenir ve eşlerin alacakları miktarlar hesaplanır. Mahkeme tarafların itirazlarını dinleyerek hakkaniyete en uygun kararı verir. Kararın ardından mal paylaşımı icra yoluyla ya da tarafların anlaşmasıyla gerçekleştirilir.
Sürecin Adımları:
Dava dilekçesinin mahkemeye sunulması.
Karşı tarafın cevap dilekçesi vermesi.
Tarafların delil ve belgelerinin toplanması ve incelenmesi.
Bilirkişi incelemesi ve rapor hazırlanması.
Raporlara itiraz süreci ve nihai değerlendirme.
Mahkeme kararının açıklanması ve icra aşaması.
Mal Paylaşımı Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Mal paylaşımı süreci teknik detayları çok olan ve hata kabul etmeyen bir süreçtir. Bu nedenle süreç içerisinde uzman hukuki destek almak önemlidir. Ayrıca sürecin başında eşler arasında sağlanacak anlaşma ve uzlaşı zemini, davanın kısa sürede sonuçlanmasını sağlayabilir. Taraflar arasında iletişimin devam etmesi ve makul çözümlere açık olunması, dava maliyetlerinin azalmasını ve psikolojik yükün hafiflemesini sağlar. Aynı zamanda belgelerin tam ve doğru hazırlanması, mahkemeye zamanında sunulması ve hukuki süreçlere hakim olunması, avantajlı bir konumda olmanızı sağlar.
Önemli Tavsiyeler:
Hukuki destek almak için avukat tutmak.
Belgelerin doğru ve eksiksiz şekilde hazırlanması.
Karşı tarafla açık iletişim kurmak ve uzlaşmaya açık olmak.
Bilirkişi raporlarını dikkatle incelemek ve gerekirse zamanında itiraz etmek.
Mal paylaşımı davası süreçlerinin iyi anlaşılması ve doğru yönetilmesi, tarafların hak kaybı yaşamaması ve adil sonuçların ortaya çıkması açısından büyük önem taşır. Bu süreci uzman bir hukukçu yardımıyla yürütmeniz, haklarınızın korunmasında kilit rol oynayacaktır.